François Achille Bazaine werd geboren op 13 februari 1811 in Versailles, Frankrijk. Hij was het resultaat van een relatie tussen generaal Pierre-Dominique Bazaine en Marie-Madeleine Josèphe Vasseur, voorafgaand aan het huwelijk van zijn vader. Pierre-Dominique Bazaine was een gerespecteerd ingenieur en directeur van het Instituut voor Communicatiekanalen in het Russische Rijk. François’ oudere broer, Pierre-Dominique Bazaine, werd later een bekende ingenieur. François Achille volgde aanvankelijk onderwijs aan het Institut Bader en daarna aan het Collège Saint-Louis.
Inhoudsopgave
Start van Zijn Militaire Carrière
Ondanks het niet slagen voor het toelatingsexamen van de École Polytechnique in 1830, meldde Bazaine zich op 28 maart 1831 aan als soldaat bij de 37e infanteriedivisie. Hij maakte snel promotie en bereikte op 8 juli 1831 de rang van korporaal. Kort daarna werd hij benoemd tot sergeant en vervolgens sergeant-majoor bij de Vreemdelingenlegioen, waar hij op 2 november 1833 de rang van luitenant ontving. Tijdens de Slag bij Macta in 1835 raakte Bazaine gewond, maar hij werd geprezen voor zijn moed en ontving het Legioen van Eer.
Oorlog in Spanje en Verder Inzet in Algerije
In de jaren 1835-1837 vocht Bazaine in de Eerste Carlistenoorlog, waar hij zich onderscheidde in gevechten bij Ponts, Lamanère en de slag bij Barbastro. Hij redde daar het leven van generaal Conrad, ondanks het feit dat hij zelf gewond raakte. Bazaine’s moed leverde hem de promotie tot kapitein op en hij werd ingedeeld bij de 4e lichte infanterie. In 1839 keerde hij terug naar de Vreemdelingenlegioen in Algerije, waar hij deelnam aan expedities in Miliana en Kabylie en een cruciale rol speelde bij de onderwerping van Abd el-Kader.
De Krimoorlog en Zijn Snelle Promotie
In 1854, met de uitbraak van de Krimoorlog, kreeg Bazaine de rang van brigadegeneraal en werd hij toegewezen aan het Legioen dat deelnam aan de operaties van het Franse leger in het Oosten. Op 10 september 1855 werd hij benoemd tot militair commandant van Sebastopol, kort na de beslissende geallieerde aanval op de stad. Tijdens dit offensief raakte hij gewond toen een granaatscherf zijn heup doorboorde en zijn paard werd gedood. Ondanks deze verwondingen leidde hij de Franse linkerflank met grote bekwaamheid en verwierf hij erkenning van de geallieerde bevelhebbers. Op 22 september 1855 werd hij gepromoveerd tot generaal van de divisie, waarmee hij de jongste generaal in het Franse leger werd.
Aanval op Kinburn en Militaire Onderscheidingen
Later dat jaar leidde Bazaine een gecombineerde Frans-Britse troepenmacht bij de succesvolle aanval op het fort van Kinburn, waarmee de Russische aanwezigheid aan de monding van de Dnjepr werd beëindigd. Voor zijn prestaties ontving hij lof van Lord Gough, de Britse opperbevelhebber, en werd hij onderscheiden met het Britse Orde van het Bad. Terug in Frankrijk werd Bazaine benoemd tot inspecteur van de infanterie en kreeg hij het commando over de 19e infanteriedivisie in Bourges.
Oorlog in Italië: Solferino en Melegnano
In 1859 nam Bazaine deel aan de campagne in Italië tegen Oostenrijkse troepen. Hij leidde de 3e infanteriedivisie van het 1e Legerkorps onder bevel van Achille Baraguey d’Hilliers. Tijdens de slag bij Melegnano op 8 juni 1859 raakte hij gewond door een granaatsplinter, maar wist hij toch een cruciale rol te spelen in de Franse overwinning. Later dat jaar speelde hij een sleutelrol in de beslissende slag bij Solferino, waar hij het kerkhof van de stad innam en opnieuw gewond raakte. Zijn moed en leiderschap leverden hem verdere erkenning op en bevestigden zijn status als een van de meest gerespecteerde commandanten in het Franse leger.
De Mexicaanse Expeditie en Bazaine als Maarschalk van Frankrijk
In 1862 begon Bazaine aan een nieuw hoofdstuk in zijn militaire carrière toen hij werd benoemd tot commandant van de 1e infanteriedivisie van het Franse expeditieleger dat naar Mexico werd gestuurd. Deze expeditie was opgezet door Napoleon III om keizer Maximiliaan I te ondersteunen. Bazaine’s vastberaden leiderschap bleek van cruciaal belang tijdens het beleg van Puebla in 1863, waar zijn optreden beslissend was voor de Franse overwinning. Door zijn successen in Mexico werd hij in september 1864 benoemd tot maarschalk van Frankrijk, een van de hoogste eerbewijzen in het leger. Hij kreeg ook de titel van senator van het Tweede Franse Keizerrijk.
Conflicten met Maximiliaan en Terugkeer naar Frankrijk
Ondanks zijn militaire successen botste Bazaine vaak met het hof van keizer Maximiliaan, wat de relaties tussen de Franse troepen en de Mexicaanse keizerlijke regering gespannen maakte. Zijn strategieën en administratieve aanpak werden echter goed ontvangen door zijn eigen troepen, die profiteerden van zijn ervaring in Noord-Afrika. Bazaine trouwde tijdens zijn tijd in Mexico met Maria-Josefa Pedraza de la Peña y Barragán, een vrouw uit een prominente Mexicaanse familie. Dit huwelijk droeg bij aan het complex van loyaliteiten en relaties binnen het expeditieleger.
In 1867, met de dreiging van een Amerikaanse interventie en het bevel van Napoleon III om de Franse troepen terug te trekken, keerde Bazaine met zijn leger terug naar Frankrijk. Hij werd toegewezen aan het commando van het 3e legerkorps in Nancy, maar zijn reputatie raakte langzaam besmet door beschuldigingen van verraad en ambitie om zichzelf tot machthebber in Mexico te verheffen. Deze geruchten bleven zijn latere carrière achtervolgen.
De Frans-Duitse Oorlog en de Val van Metz
Bij het uitbreken van de Frans-Duitse Oorlog in 1870 werd Bazaine benoemd tot opperbevelhebber van het Rijnleger. Hij erfde een leger dat gedemoraliseerd en slecht voorbereid was. Op 14 augustus werd hij tijdens de slag bij Borny aan zijn schouder verwond, maar hij bleef zijn troepen leiden. Zijn beslissingen tijdens de veldslagen van Mars-la-Tour en Gravelotte werden echter bekritiseerd. Ondanks de mogelijkheid om door te breken naar Verdun, koos hij ervoor om zijn leger terug te trekken naar de vesting Metz. Dit besluit, dat leidde tot de belegering van Metz door de Duitsers, werd later gezien als een cruciale fout die bijdroeg aan de Franse nederlaag.
De Capitulatie van Metz
Op 28 oktober 1870, na weken van honger, ziekte en uitputting onder zijn troepen, capituleerde Bazaine met 180.000 soldaten aan de Duitse troepen. Dit maakte een einde aan de laatste georganiseerde Franse strijdmacht in de oorlog en leidde tot woede en beschuldigingen van verraad in Frankrijk. Léon Gambetta beschuldigde hem publiekelijk van het verraden van de natie en het leveren van het leger aan de vijand zonder een laatste poging tot verzet.
Het Proces en de Veroordeling
Na de capitulatie van Metz werd Bazaine gezien als de zondebok voor de Franse nederlaag in de oorlog. In 1873 werd hij gearresteerd en voor een krijgsraad geleid in het Grand Trianon in Versailles, onder leiding van de hertog van Aumale. De aanklacht luidde verraad en het overgeven van Metz zonder uitputting van alle mogelijke verdedigingsmiddelen. Tijdens zijn verdediging hield Bazaine vol dat hij had gehandeld in het belang van zijn soldaten en Frankrijk. Hij benadrukte de uitzichtloze omstandigheden waaronder hij besloot te capituleren, zoals voedselgebrek en ziektes die zijn troepen teisterden.
Het hof veroordeelde Bazaine tot de dood en tot het betalen van de proceskosten. Zijn straf werd echter door president MacMahon, zelf een voormalige collega van Bazaine, omgezet in 20 jaar gevangenisstraf zonder militaire degradatie. Deze beslissing leidde tot gemengde reacties: sommigen zagen Bazaine als een verrader, terwijl anderen hem als een slachtoffer van politieke intriges beschouwden.
Gevangenschap en Ontsnapping
Bazaine werd opgesloten in het Fort Royal op het Île Sainte-Marguerite, maar in de nacht van 9 op 10 augustus 1874 ontsnapte hij met hulp van zijn vrouw en enkele medestanders. Met een geïmproviseerde touwconstructie klom hij van de 300 meter hoge kliffen naar beneden en bereikte hij een boot die hem naar Italië bracht. Uiteindelijk vestigde hij zich in Madrid, waar hij de rest van zijn leven doorbracht, verstoten door zijn vaderland.
Overlijden en Nalatenschap
François Achille Bazaine stierf op 23 september 1888 in Madrid aan de gevolgen van een beroerte. Hij werd begraven op de begraafplaats San Justo in Madrid, in aanwezigheid van Spaanse hoogwaardigheidsbekleders en familieleden. Zijn dood leidde tot verdeelde reacties: Franse kranten spraken harde woorden, terwijl Duitse bronnen en sommige historici hem gunstiger beoordeelden. Pogingen om zijn reputatie postuum te herstellen, zoals door zijn zoon Alfonse in 1911, leidden tot nieuwe debatten over zijn rol tijdens de oorlog en de belegering van Metz.
Conclusie
François Achille Bazaine blijft een controversieel figuur in de Franse militaire geschiedenis. Zijn loopbaan omvatte heroïsche daden en belangrijke militaire overwinningen, maar zijn beslissingen tijdens de Frans-Duitse Oorlog en de overgave van Metz maakten hem tot het symbool van een vermeend verraad. Het proces tegen hem en zijn latere leven weerspiegelden de complexe politieke en sociale spanningen in het Frankrijk van die tijd. Tot op de dag van vandaag wordt Bazaine’s naam omgeven door debat en interpretatie, waarbij hij door sommigen wordt gezien als een tragisch slachtoffer van omstandigheden en door anderen als een man die verantwoordelijk was voor een nationale nederlaag.
Bronnen en meer informatie
- Musée de l’Armée over de Krimoorlog
- Archieven van de Franse militaire geschiedenis
- Afbeelding: Jean-Adolphe Beaucé , Public domain, via Wikimedia Commons
- The New York Times, historische artikelen over de belegering van Metz en Bazaine’s proces.
