Ambrogio Spinola Doria, de eerste markies van Los Balbases en hertog van Sesto (1569 – 25 september 1630), was een Italiaanse edelman en condottiero uit de Republiek Genua. Hij diende als generaal in het Spaanse leger en verwierf faam door een reeks cruciale overwinningen. Zijn briljante militaire strategieën en successen hebben hem een prominente plek gegeven in de geschiedenis van de Spaanse krijgsmacht. Spinola wordt door velen beschouwd als een van de grootste militaire bevelhebbers van zijn tijd.
Inhoudsopgave
Spinola’s Jeugd en Familieachtergrond
Ambrogio Spinola werd geboren in een van de machtigste en rijkste families van Genua. Hij was de oudste zoon van Filippo Spinola, markies van Sexten en Venafro, en Polissena Grimaldi, een telg uit de invloedrijke Grimaldi-familie. De Spinola-familie speelde een belangrijke rol in de politieke en economische geschiedenis van de stadstaat Genua, die in de 16e eeuw een nauwe bondgenoot was van het Spaanse Rijk. Dankzij deze alliantie hadden de Genuezen een aanzienlijke invloed op de financiën van de Spaanse monarchie.
Als oudste zoon lag de verantwoordelijkheid voor het voortzetten van de familie-erfenis bij Ambrogio. Zijn jongere broers, zoals Federico Spinola, zochten hun fortuin in Spanje, waar ze als militairen en financiers dienden. Ambrogio trouwde in 1592 met Giovanna Bacciadonne, een vrouw uit een prominente Italiaanse adellijke familie. Dit huwelijk versterkte zijn positie in de Italiaanse en Spaanse aristocratie.
De Start van Een Militaire Carrière
Hoewel Spinola aanvankelijk geen militaire ervaring had, begon zijn loopbaan als generaal met een ambitieuze onderneming. In 1602 sloten Ambrogio en zijn broer Federico een contract met de Spaanse regering om troepen en schepen te leveren voor de oorlog in Vlaanderen. Dit contract, gebaseerd op het Italiaanse condottiero-systeem, betekende een grote financiële gok voor de Spinola-familie. Ambrogio rekruteerde op eigen kosten 9.000 Lombardische huurlingen voor de landstrijdkrachten, terwijl Federico een vloot van galeien vormde om langs de kust te opereren.
De onderneming kende een tragische wending toen Federico werd gedood in een zeeslag tegen de Nederlandse marine in 1603. Ondanks dit verlies zette Ambrogio zijn missie voort. Hij marcheerde met zijn troepen over land naar Vlaanderen en begon zijn militaire carrière in 1603 met het bevel over het beleg van Oostende. Ondanks zijn gebrek aan eerdere ervaring, behaalde Spinola in 1604 een beslissende overwinning en nam hij de zwaar versterkte stad in. Deze overwinning leverde hem de prestigieuze onderscheiding van het Gulden Vlies op.
Succes in Vlaanderen: Spinola’s Opkomst als Commandant
Na zijn triomf in Oostende won Ambrogio Spinola het vertrouwen van de Spaanse kroon. De gouverneur van Vlaanderen, aartshertog Albrecht, en zijn echtgenote, infante Clara Eugenia, prezen zijn succes. Spinola werd benoemd tot opperbevelhebber van de Spaanse troepen in de Nederlanden, een functie die zijn reputatie als militair strateeg verder versterkte.
In de oorlog tegen de Nederlandse opstandelingen, geleid door Maurits van Nassau, speelde Spinola een cruciale rol. De strijd in de Lage Landen bestond grotendeels uit belegeringen, waarbij Spinola blijk gaf van zijn uitzonderlijke tactische vaardigheden. Zijn strategieën, gericht op het veroveren van versterkte steden zoals Groenlo en Rijnberk, stelden de Spaanse troepen in staat belangrijke terreinwinst te boeken. Zijn successen bleken des te indrukwekkender gezien de voortdurende logistieke problemen en het gebrek aan middelen waarmee hij werd geconfronteerd.
Financiële Problemen en Diplomatieke Missies
Ondanks zijn militaire overwinningen leed Spinola onder de financiële gevolgen van zijn verbintenis met Spanje. Hij had zijn persoonlijke fortuin ingezet om de oorlogsinspanningen te financieren, een offer dat door de Spaanse regering onvoldoende werd gecompenseerd. In 1606 reisde Spinola naar Spanje om extra middelen veilig te stellen. Hoewel hij met eerbewijzen werd ontvangen, bleef de financiële steun ontoereikend. Zijn volledige financiële ondergang was in 1611 een feit.
Spinola bleef echter een belangrijk figuur in de politiek en diplomatie van het Spaanse Rijk. Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) nam hij deel aan gevoelige onderhandelingen, zoals die met Frankrijk over de zaak van Charlotte-Marguerite de Montmorency. Ondanks zijn persoonlijke tegenslagen bleef Spinola loyaal aan Spanje, een loyaliteit die hem uiteindelijk de titel van Grande van Spanje opleverde.
De Heropening van de Oorlog en Het Beleg van Breda
In 1621 hervatten de vijandelijkheden in de Nederlanden na het verstrijken van het bestand. Spinola nam opnieuw het commando en begon aan zijn beroemdste campagne: het beleg van Breda. Deze langdurige belegering, die duurde van 1624 tot 1625, vereiste aanzienlijke middelen en strategisch vernuft. Ondanks tegenstand van de Nederlandse troepen onder leiding van Maurits van Nassau en het verzet van koning Filips IV van Spanje, die het beleg te kostbaar vond, zette Spinola door.
Spinola’s overwinning in Breda was een meesterwerk van geduld en strategie. Hij sloot de stad volledig af van bevoorrading en dwong de uitgehongerde verdedigers uiteindelijk tot overgave. Zijn besluit om de Nederlandse soldaten veilig vertrek toe te staan, versterkte zijn reputatie als een edelman met een sterk moreel kompas. Dit gebaar werd beroemd vastgelegd in Diego Velázquez’ schilderij De Overgave van Breda (Las Lanzas), dat Spinola’s grootsheid vereeuwigde.
Spinola’s Laatste Jaren: Mantua en Het Einde van Zijn Loopbaan
Na zijn overwinning in Breda leek Spinola op het hoogtepunt van zijn carrière te staan. Toch markeerden zijn laatste jaren een tragische wending. Het Spaanse Rijk werd geconfronteerd met een nieuwe crisis: de Mantuaanse Successieoorlog (1628-1631). Deze oorlog draaide om de opvolging in het hertogdom Mantua en was een strategische prioriteit voor Spanje. Spinola werd benoemd tot bevelhebber en gezant, en hij reisde naar Italië om de Spaanse belangen te verdedigen.
In deze campagne kreeg Spinola te maken met twee hardnekkige vijanden: de Franse troepen en de interne Spaanse politiek. De invloedrijke staatsman en favoriet van Filips IV, de graaf-hertog van Olivares, bemoeilijkte Spinola’s positie. Olivares zag Spinola als een rivaal en beperkte zijn bevoegdheden. Deze politieke tegenwerking en de uitputtende militaire omstandigheden eisten hun tol op Spinola’s gezondheid.
Tijdens het beleg van Casale in 1630 brak Spinola’s gezondheid volledig. Hij leed aan fysieke en emotionele uitputting en werd achtergelaten zonder voldoende middelen om zijn troepen te onderhouden. Op 25 september 1630 overleed hij op 61-jarige leeftijd. Zijn laatste woorden zouden “eer” en “reputatie” zijn geweest, een reflectie van zijn levenslange inzet voor de Spaanse kroon.
De Nalatenschap van Spinola
Ambrogio Spinola liet een erfenis achter als een van de meest gerenommeerde generaals van zijn tijd. Hoewel hij geen baanbrekende innovaties in de militaire strategie introduceerde, blonk hij uit in het gebruik van bestaande tactieken en de kunst van het beleg. Zijn succes in veldslagen zoals het beleg van Breda maakte hem tot een symbool van Spaanse militaire macht in een tijdperk van voortdurende oorlog.
Zijn familie erfde de titel van markies van Los Balbases, maar Spinola’s persoonlijke opofferingen voor Spanje brachten hen geen financiële welvaart. Het Spaanse Rijk bleef hem echter eren, niet in de laatste plaats door het beroemde schilderij van Velázquez, dat zijn edelmoedigheid en strategisch genie voor de eeuwigheid vastlegde.
Conclusie
Ambrogio Spinola belichaamt de idealen van militaire loyaliteit en persoonlijke opoffering. Zijn overwinningen droegen bij aan de stabiliteit en prestige van het Spaanse Rijk, maar zijn tragische lot illustreert de persoonlijke tol van oorlog. Spinola’s leven en carrière blijven een belangrijk voorbeeld van de complexe politieke en militaire dynamiek van de 17e eeuw.
Bronnen en meer informatie
- Cust, Edward. Lives of the warriors of the seventeenth century. Londen, 1865.
- Muoni, Damiano. Collezione D’Autografi Di Famiglie Sovrane. Milaan, 1859.
- Afbeelding: Michiel Jansz. van Mierevelt , Public domain, via Wikimedia Commons
- Hannay, David. “Spinola, Ambrose”. Encyclopædia Britannica (11e ed.), Cambridge University Press, 1911.
- Archer, Christon. World History of Warfare. University of Nebraska Press, 2002.
- López-Rey, J. De volledige werken van Velázquez. Taschen, 2014.
- Keegan, John en Andrew Wheatcroft. Who’s Who in Military History. Routledge, 2014.
